ای‌ام‌دی از زمان معرفی اولین نسل از پردازنده‌های Ryzen، رقابتی که معمولاً با برتری پردازنده‌های اینتل تمام میشد را بار دیگر داغ کرده و حتی از اینتل سبقت گرفته است. قبل از معرفی پردازنده‌های رایزن، معمولاً پردازنده‌های AMD از نظر عملکرد چندهسته‌ای برتری داشتند. عملکرد تک‌هسته‌ای که در عموم برنامه‌ها و بازی‌ها مهم‌تر است و لذا بیشتر کاربران و متخصصین، پردازنده Intel را انتخاب می‌کردند اما با معرفی اولین نسل از پردازنده‌های رایزن، وضعیت کم و بیش برعکس شده و سهم ای‌ام‌دی از بازار پردازنده‌ها بیشتر شده است.
در این مقاله به بررسی عملکرد پردازنده‌ی Ryzen 7 9800X3D می‌پردازیم که جزو مدل‌های رده اول سری جدید پردازنده‌های ای‌ام‌دی است و البته با توجه به پسوند X3D، حافظه کش ویژه‌ای برای بهینه کردن سرعت اجرای بازی‌ها و برخی نرم‌افزارها دارد. با گیم پلنت همراه باشید.
معرفی پردازنده Ryzen 7 9800X3D
قیمت پردازنده‌ی Ryzen 7 9800X3D حدود ۴۸۰ دلار است، لذا نمی‌توان آن را به عنوان سی پی یو گیمینگ ارزان معرفی کرد اما اگر بهترین پردازنده های گیمینگ را به ترتیب لیست کنیم، قطعاً یکی از مدل‌های برتر، Ryzen 7 9800X3D است چرا که مدل‌های زیادی با قیمت بیشتر و در عین حال عملکرد ضعیف‌تر وجود دارد. در واقع اغلب محصولات گران‌قیمت اینتل و ای‌ام‌دی که سرعت بالاتر و هسته‌های بیشتری دارند، در بازی‌ها ضعیف‌تر از پردازنده‌ی جدید Ryzen 7 9800X3D عمل می‌کنند.
در نسل‌های قبلی پردازنده‌های Ryzen نیز مدل‌های خاصی برای گیمرها وجود داشت، منظورمان مدل‌هایی با پسوند X3D است. پردازنده‌ی Ryzen 7 9800X3D نیز ادامه‌دهنده‌ی همین مسیر است. این پردازنده ۸ هسته‌ای است و ۱۶ ترد را به صورت هم‌زمان پردازش می‌کند. مهم‌ترین تفاوت این مدل با سایر مدل‌های ۸ هسته‌ای، وجود کش سه‌بعدی خاص است که عملکرد پردازنده را در برخی برنامه‌ها و به خصوص در بازی‌ها ارتقا می‌دهد.
طبق ادعای AMD، این پردازنده ۲۰ درصد سریعتر از برترین پردازنده‌ی نسل جدید اینتل یعنی مدل Core i9-285K است و همین‌طور ۸ درصد از Ryzen 7 7800X3D است. Ryzen 7 7800X3D پرچم‌دار نسل قبلی پردازنده‌های ای‌ام‌دی برای بازی‌خورهاست و عملکرد آن در بنچ‌مارک‌ها اثبات شده است. اما آیا این ادعا صحت دارد؟!
منظور از کش سه‌بعدی، حافظه‌ای ۶۴ مگابایتی به صورت چیپ مجزاست که روی پردازنده قرار گرفته است. البته ای‌ام‌دی برای بهبود عملکرد، این چیپلت یا چیپ کوچک را زیر پردازنده قرار داده و در نتیجه خنک‌کاری بهتر شده و امکان دستیابی به سرعت کلاک بالاتر فراهم شده است. نسل دوم کش سه‌بعدی در قیاس با نسل اول، بهینه‌تر است و پهنای باند این حافظه کش، ۲.۵ ترابایت بر ثانیه است که با سرعت کلاک کم و زیاد می‌شود.
نکته‌ی مهم این است که کش سه‌بعدی و در واقع پردازنده‌هایی با پسوند X3D در همه‌ی بازی‌ها عملکرد متفاوتی ندارند. در مورد برنامه‌ها نیز شاید عملکرد پردازنده Ryzen 7 7800X3D یا Ryzen 7 9800X3D شبیه سایر مدل‌های ۸ هسته‌ای باشد که البته قیمتشان پایین‌تر است. لذا اگر بهترین cpu برای کارهای گرافیکی و برنامه‌های معمولی انتخاب می‌کنید، بهتر است بنچ‌مارک‌ها را بررسی کنید و اگر عملکرد این مدل‌ها با مدل‌های بدون حافظه کش سه‌بعدی متفاوت نیست، پردازنده‌های معمولی را خریداری کنید.
مشخصات پردازنده های سری رایزن ۹۰۰۰
در جدول زیر خلاصه‌ای از مشخصات پردازنده‌های نسل جدید ای‌ام‌دی که تاکنون معرفی شده را مشاهده می‌کنید:
|
قیمت اولیه (دلار) |
معماری | هسته و ترد |
سرعت پایه سرعت بوست (گیگاهرتز) |
کش (مگابایت) (سطح ۲ و ۳) |
حداکثر توان حرارتی توان طراحی حرارتی (وات) |
حافظه رم | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ryzen 9 9950X | 649 | Zen 5 | 16 / 32 | 4.3 / 5.7 | 80MB (16+64) | 170 / 230 | DDR5-5600 |
| Ryzen 9 9900X | 499 | Zen 5 | 12 / 24 | 4.4 / 5.6 | 76MB (12+64) | 120 / 162 | DDR5-5600 |
| Ryzen 7 9800X3D | 480 | Zen 5 X3D | 8 / 16 | 4.7 / 5.2 | 104MB (8+96) | 120 / 162 | DDR5-5600 |
| Ryzen 7 9700X | 359 | Zen 5 | 8 /16 | 3.8 / 5.5 | 40MB (8+32) | 65 / 88 / 105 | DDR5-5600 |
| Ryzen 5 9600X | 279 | Zen 5 | 6 / 12 | 3.9 / 5.4 | 38MB (6+32) | 65 / 88 / 105 | DDR5-5600 |
همان‌طور که در جدول مشاهده می‌کنید، پردازنده‌ی Ryzen 9 9900X که قیمت آن مشابه است و توان طراحی حرارتی آن نیز مشابه است، ۱۲ هسته‌ای است و در مقابل کش آن کمتر است. به عبارت دیگر برای برنامه‌های معمولی و حتی گرافیکی، بهتر است Ryzen 9 9900X را تهیه کنید در حالی که برای سیستم گیمینگ، پردازنده با کش سه‌بعدی گزینه‌ی برتر است.
نسل جدید پردازنده‌های رایزن برای مادربوردهایی با سوکت AM5 طراحی شده‌اند که خوشبختانه سوکت جدیدی نیست و لذا ارتقا دادن سیستم‌های قدیمی‌تر بدون خرید مادبورد جدید، امکان‌پذیر است. نوع حافظه رم نیز DDR5 است و تغییری نکرده است. البته اگر سیستم گیمینگ شما پردازنده‌ای قدرتمند به اسم Ryzen 7 5800X3D داشته باشد، احتمالاً نیازی به خرید پردازنده گیمینگ قوی ندارید چرا که عملکرد این پردازنده که حدود ۳ سال از معرفی آن گذشته، همچنان عالی و بهتر از اغلب پردازنده‌های رده‌اول به نظر می‌رسد.
نکته‌ی مهم در خرید سیستم گیمینگ امروزی این است که توان مصرفی پردازنده را در نظر بگیرید چرا که ممکن است پردازنده‌ای با عملکرد بهتر و در عین حال قیمت کمتر، نیاز به سیستم خنک‌کاری قدرتمند داشته باشد! در این صورت هزینه‌ی تمام شده بیشتر می‌شود.
مقایسه مشخصات پردازنده های رایزن و اینتل Core i نسل ۱۴ و کور اولترا ۲۰۰
قبل از بررسی کردن بنچ‌مارک‌ها و مقایسه کردن عملکرد پردازنده‌هایی با قیمت متوسط یا بالا، بهتر است مشخصات را مرور کنیم. در جدول زیر مشخصات پردازنده‌های Core i5 و Core i7 و همین‌طور Core i9 نسل ۱۴ اینتل در کنار پردازنده‌های Core Ultra که جدیدترین پردازنده‌های اینتل هستند جمع آوری شده و می‌توانید با مدل‌های مختلف Ryzen سری ۷۰۰۰ و ۹۰۰۰ مقایسه کنید.
| CPU |
قیمت اولیه (دلار) |
معماری | هسته و ترد |
سرعت پایه سرعت بوست هسته‌های قوی (گیگاهرتز) |
سرعت پایه سرعت بوست هسته‌های ضعیف یا P (گیگاهرتز) |
کش (مگابایت) (سطح ۲ و ۳) |
حداکثر توان حرارتی توان طراحی حرارتی (وات) |
حافظه رم |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ryzen 9 7950X3D | 599 (699) | Zen 4 X3D | 16 / 32 | 4.2 / 5.7 | — | 144MB (16+128) | 120W / 162W | DDR5-5200 |
| Ryzen 9 9950X | 599 (599) | Zen 5 | 16 / 32 | 4.3 / 5.7 | — | 80MB (16+64) | 170W / 230W | DDR5-5600 |
| Core Ultra 9 285K | 589 | Arrow Lake | 24 / 24 (8+16) | 3.7 / 5.7 | 3.2 / 4.6 | 76MB (40+36) | 125W / 250W | CUDIMM DDR5-6400 / DDR5-5600 |
|
Core i9-14900K Core i9-14900KF |
445 442 |
Raptor Lake Refresh | 24 / 32 (8+16) | 3.2 / 6.0 | <2.4 / 4.4 | 68MB (32+36) | 125W / 253W | DDR4-3200 / DDR5-5600 |
| Ryzen 9 7900X3D | 579 (599) | Zen 4 X3D | 12 / 24 | 4.4 / 5.6 | — | 140MB (12+128) | 120W / 162W | DDR5-5200 |
| Ryzen 7 9800X3D | 480 | Zen 5 X3D | 8 / 16 | 4.7 / 5.2 | — | 104MB (8+96) | 120W / 162W | DDR5-5600 |
| Ryzen 7 7800X3D | 476 (449) | Zen 4 X3D | 8 / 16 | 4.2 / 5.0 | — | 104MB (8+96) | 120W / 162W | DDR5-5200 |
| Ryzen 9 9900X | 429 (469) | Zen 5 | 12 / 24 | 4.4 / 5.6 | — | 76MB (12+64) | 120W / 162W | DDR5-5600 |
| Core Ultra 7 265K / KF | 394 / 379 | Arrow Lake | 20 / 20 (8+12 | 3.9 / 5.5 | 3.3 / 4.6 | 66MB (36+30) | 125W / 250W | CUDIMM DDR5-6400 / DDR5-5600 |
| Core i7-14700K / KF | 354 K / 327 KF | Raptor Lake Refresh | 20 / 28 (8+12) | 3.4 / 5.6 | 2.5 / 4.3 | 61MB (28+33) | 125W / 253W | DDR4-3200 / DDR5-5600 |
| Core i5-14600K / KF | 256 K / 229 KF | Raptor Lake Refresh | 14 / 20 (6+8) | 3.5 / 5.3 | 2.6 / 4.0 | 44MB (20+24) | 125W / 181W | DDR4-3200 / DDR5-5600 |
| Ryzen 7 9700X | 326 (329) | Zen 5 | 8 / 16 | 3.8 / 5.5 | — | 40MB (8+32) | 65W / 88W / 105W | DDR5-5600 |
| Core Ultra 5 245K / KF | 309 / 294 | Arrow Lake | 14 / 14 (6+8) | 4.2 / 5.2 | 3.6 / 4.6 | 50MB (26+24) | 125W / 250W | CUDIMM DDR5-6400 / DDR5-5600 |
| Ryzen 5 9600X | 249 (249) | Zen 5 | 6 / 12 | 3.9 / 5.4 | — | 38MB (6+32) | 65W / 88W / 105W | DDR5-5600 |
بررسی بنچ‌مارک Ryzen 7 9800X3D یا تست سرعت اجرای بازی‌ها
وب‌سایت تخصصی تامزهاردور برای سنجش عملکرد پردازنده گیمینگ Ryzen 7 9800X3D طبق معمول تعدادی از بازی‌های سنگین و گرافیکی روز را انتخاب کرده است و در کنار این پردازنده، کارت گرافیک رده‌اول RTX 4090 انویدیا را قرار داده است. به این ترتیب اگر پردازنده ضعیف باشد، سرعت کلی سیستم را محدود می‌کند در حالی که اگر پردازنده بسیار قوی باشد، کارت گرافیک RTX 4090 با تمام قدرت، بازی‌ها را اجرا می‌کند.
اولین بنچ‌مارک، میانگین سرعت اجرای ۱۳ بازی مختلف با رزولوشن فول اچ‌دی یا همان 1080p و با تنظیمات گرافیکی در حد High یا Ultra است. عملکرد پردازنده‌های گیمینگ X3D ای‌ام‌دی را با سایر مدل‌ها مقایسه کنید:
همان‌طور که متوجه شده‌اید در صدر لیست فقط پردازنده‌های دو نسل اخیر ای‌ام‌دی که حافظه کش سه‌بعدی دارند، قرار گرفته‌اند. پس از آن Core i9-14900K قرار گرفته و مدل‌های دیگر Ryzen که کش سه‌بعدی ندارند، دیده می‌شود. نکته‌ی جالب این است که پردازنده‌ی ۳۲۰ دلاری Ryzen 7 9700X که قیمتی پایین‌تر از اغلب مدل‌های رده‌اول دارند، درست پس از پردازنده‌ی ۴۴۰ دلاری اینتل است.
بهترین سی پی یو گیمینگ ارزان مدل‌هایی مثل Ryzen 5 9600X با قیمت 250 دلار است.
ادعای ای‌ام‌دی این بوده که پردازنده‌های جدید با کش سه‌بعدی، ۲۰ درصد بهتر از Core i9-14900K هستند و برتری که در رزولوشن 1080p تجربه می‌کنیم، حتی بیش از ادعای ای‌ام‌دی است. در واقع ای‌ام‌دی میانگین سرعت اجرای تعداد بیشتری بازی را مدنظر قرار داده و روزولوشن مانیتور نیز بیشتر از فول اچ‌دی بوده است. اما به هر حال نتیجه این است که بهترین و قوی ترین پردازنده گیمینگ، مدل‌های رایزن با کش سه‌بعدی است.
اگر بازدهی سیستم و در واقع مقدار مصرف انرژی برایتان مهم است، به نمودار زیر توجه کنید. این نمودار حاصل تقسیم کردن سرعت اجرای بازی‌ها بر توان مصرفی پردازنده است و طبعاً هر چه عدد بیشتری به دست بیاید، پردازنده بازدهی بهتری دارد. به عبارت دیگر با مصرف برق کمتر، سرعت بهتری دارد.
در این نمودار نیز پردازنده‌های دارای کش سه‌بعدی پیشتاز هستند و پس از آن نوبت به پردازنده‌های Core Ultra اینتل می‌رسد.
نمودار بعدی نیز برای شناسایی بهترین پردازنده های گیمینگ ارزان و اقتصادی مناسب است. لذا سرعت اجرای بازی‌ها بر قیمت پردازنده تقسیم شده است.
در این نمودار پردازنده‌های خوش‌قیمت و ارزان‌تر مثل Ryzen 7 5700X3D و مدل Ryzen 5-9600X که به قیمت و عملکرد جالب آن اشاره کردیم، در صدر است. پس از آن Core i7-14700K اینتل و یک مدل رایزن 7 سری ۹۰۰۰ دیده می‌شود.
توصیه‌ی ما به گیمرهایی با بودجه متوسط این هست که همواره برای سیستم گیمینگ سراغ پردازنده‌های Core i5 یا حداکثر Core i7 اینتل و همین‌طور رایزن ۵ بروند و بودجه اضافی را روی خرید بهترین مادربرد گیمینگ یا رم و پاور و غیره هزینه کنند.
عملکرد Ryzen 7 9800X3D در برنامه ها
بیشتر افرادی که اهل بازی کردن هستند، با سیستم گیمینگ کارهایی به جز بازی نیز انجام می‌دهند و لذا عملکرد پردازنده در عموم برنامه‌ها برایشان مهم است. بنچ‌مارک‌های متنوعی موجود است، به عنوان مثال بنچ‌مارک رندرینگ با Blender یا Cinebench یا بنچ‌مارک فشرده‌سازی فایل با WinRAR و سون-زیپ و همین‌طور بنچ‌مارک تبدیل یا کانورت کردن ویدیو و صدا. برای جمع‌بندی به نمودار زیر توجه کنید که یک جمع‌بندی کلی از عملکرد پردازنده در حالت چندهسته‌ای در برنامه‌های مختلف است:
همان‌طور که در نمودار فوق مشاهده می‌کنید، پردازنده‌هایی مثل Ryzen 9 9950X یا Core i9-285K اینتل، با وجود هسته‌های بیشتر و سرعت بالاتر، پیشتاز هستند و تفاوت سرعت عمل این پردازنده‌ها با مدل‌های خاصی که برای گیم بهینه شده، زیاد است.
در خرید پردازنده برای سیستمی که برای کار و پردازش سنگین خریداری می‌کنید، اولویت را به عملکرد چند هسته‌ای بدهید که در این حالت پردازنده‌های X3D رایزن در اولویت دوم قرار می‌گیرد.
در خصوص برنامه‌های سبک‌تر که شاید از همه هسته‌های پردازنده استفاده نکنند نیز جمع‌بندی به صورت زیر است:
در این نمودار تفاوت سرعت عمل پردازنده‌ها واقعاً کمتر از نمودارهای قبلی است و علت این است که در برنامه‌هایی که فقط از یک یا ۲ هسته پردازنده استفاده می‌کنند، عملکرد انواع پردازنده‌ها نزدیک به هم هست چرا که بیشتر هسته‌ها بی‌کار می‌مانند و فقط ۱ یا ۲ هسته درگیر پردازش سنگین می‌شوند.
اگر برای سیستم گیمینگ، کاربردهایی به جز بازی کردن در نظر گرفته‌اید اما معمولاً کار پردازشی طولانی و سنگین انجام نمیشود، اولویت با بنچ‌مارک بازی‌هاست و خرید پردازنده‌های رایزن با کش سه‌بعدی توصیه می‌شود.
tomshardwareگیم پلنت